Vở diễn Hồn quê – Nghệ thuật múa rối nước Việt Nam
Múa rối nước là một trong 33 di sản được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Một loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống độc đáo, ra đời từ nền văn hóa lúa nước. Từ một nghệ thuật mang yếu tố dân gian, múa rối nước đã trở thành một nghệ thuật truyền thống, một sáng tạo đặc biệt của người Việt.
Nghệ thuật múa rối nước có những đặc điểm khác với múa rối thông thường: dùng mặt nước làm sân khấu (gọi là nhà rối hay thủy đình), phía sau có phông che (được gọi là tấm y môn) tạo sân khấu biểu dễn múa rối nước y như ban thờ lớn ở Đình, Chùa của người Việt, xung quanh trang trí cờ, quạt, voi, lọng, cổng hàng mã… trên “sân khấu” là những con rối (được làm bằng gỗ) biểu diễn nhờ sự điều khiển của những người phía sau phông thông qua hệ thống sào, dây… Biểu diễn rối nước không thể thiếu những tiếng trống, tiếng pháo phụ trợ.
Những con rối làm bằng gỗ sung, loại gỗ nhẹ nổi trên mặt nước, được đục cốt, đẽo với những đường nét cách điệu riêng sau đó gọt giũa, đánh bóng và trang trí với nhiều màu sơn khác nhau để làm tôn thêm đường nét tính cách cho từng nhân vật. Hình thù của con rối thường tươi tắn, ngộ nghĩnh, tính hài và tính tượng trưng cao.
Trong sự kiện Festival múa rối tại Phố đi bộ Nguyễn Huệ – 08/2018, vở diễn Hồn quê được giới thiệu với mong muốn gợi ra một cách tiếp cận mới với sự kết hợp giữa nghệ thuật sắp đặt và rối nước… đó là sự chuyển động của nghệ thuật sắp đặt có tiết tấu.
Với quan điểm này, những con rối, những người nghệ sĩ, mặt nước và các đồ vật, động tác cùng với ánh sáng, âm thanh, những tiếng động… đã giao thoa để tạo nên một hiệu quả. Rối nước đã làm mới hơn cho nghệ thuật sắp đặt và nghệ thuật sắp đặt đã làm cho một cuộc sống của con Rối động hơn, mang hơi thở đương đại…
Tất cả những điều trình bày trong tác phẩm nhắm đến mục tiêu chí giản dị đó là Quê Hương trong mỗi chúng ta. Vở diễn được trình diễn bởi Nhà hát múa rối Việt Nam, trong sự kiện Festival múa rối – năm 2018.
Và có thể, đây là lần đầu tiên những ai mới xem rối nước, sẽ ngạc nhiên khi thấy nghệ sĩ biểu diễn tương tác trực tiếp với những con rối ngay trong vở diễn của mình. Thủy đình giờ đây không chỉ có rối gỗ mà sinh động hơn qua vở diễn Hồn quê.
Ảnh và bài: #tranthanhtien